Gốm Đa Sắc – sự “trở lại” của gốm vuốt tay đỉnh cao Bát Tràng

Làng nghề Bát Tràng vốn nổi tiếng với những sản phẩm gốm thủ công vô cùng tinh xảo, đẹp mắt, được rất nhiều người yêu thích và sưu tầm. Trong vô vàn các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng thì gốm vuốt tay mới thực sự là đỉnh cao của nghề làm gốm.

Đặc sắc gốm vuốt tay tại làng gốm Bát Tràng

Gốm vuốt tay là một phương thức sản xuất gốm sứ của làng gốm Bát Tràng. Phương thức này bỏ qua hoàn toàn sự hỗ trợ của các thiết bị máy móc, khuôn cốt, mà chỉ dựa vào đôi bàn tay tài hoa và khéo léo, dựa vào tài năng của người nghệ nhân làm gốm.

Làm gốm vuốt tay đòi hỏi người nghệ nhân phải thật sự đam mê, nhiệt huyết không ngừng nghỉ với nghề gốm, bỏ qua tất cả sự hào nhoáng và các cơ hội phát triển khác, không quan tâm đến giá trị thương mại của sản phẩm mà chỉ một lòng sáng tạo, tìm tòi ra những kiểu dáng, chất men mới.

Các sản phẩm gốm vuốt tay được thoát khỏi những sự ràng buộc về khuôn đúc, những yêu cầu về số lượng và kiểu dáng. Người nghệ nhân được thỏa sức sáng tạo, thỏa sức theo đuổi đam mê vuốt nặn theo những ý tưởng của bản thân – những ý tưởng mà có khi chỉ đến một cách rất tình cờ.

Đặc điểm của các sản phẩm gốm vuốt tay là cầm nặng hơn, chất gốm dày dặn hơn các sản phẩm gốm khác được tạo hình bằng khuôn. Đặc biệt, vì được vuốt tay hoàn toàn thủ công nên không có một sản phẩm nào giống một sản phẩm nào, mỗi sản phẩm đều có một vẻ đẹp riêng biệt, dẫu có cùng kiểu dáng thì vẫn có thể tìm ra được những điểm khác biệt.

Dòng sản phẩm gốm vuốt tay tại Bát Tràng mang đậm giá trị mỹ thuật, sáng tạo, bền ở đất, đẹp ở nước men với những bài men hoàn toàn tự nhiên, giúp nâng giá trị của sản phẩm lên rất nhiều. Các sản phẩm tuy có hơi chút dày dặn, hơi thô nhưng lại rất mượt mà, uyển chuyển với từng đường vuốt tay khéo léo, tỉ mỉ.

Các sản phẩm gốm vuốt tay không chỉ đơn thuần là những sản phẩm gốm sứ vô tri vô giác bình thường, mà còn được coi là những “đứa con tinh thần” của người nghệ nhân, chứa đựng trong đó tâm huyết, tình cảm, sự trân trọng và cả những giọt mồ hôi, nước mắt, những tâm trạng hồi hộp lo lắng, chờ đợi những tác phẩm của mình sau những ngọn lửa.

Men gốm đa sắc – sự “trở lại” của dòng gốm vuốt tay đỉnh cao Bát Tràng

Làng gốm cổ truyền Bát Tràng trước đây chủ yếu là các nhà lò tự phát kiểu hộ gia đình, làm những sản phẩm với những chất men đặc trưng của gia đình mình, vì vậy các nghệ nhân làm gốm bằng cả sự nhiệt huyết, không đặt gánh nặng về thương mại.

Tuy nhiên, khi nền kinh tế thị trường phát triển mạnh mẽ, nhu cầu về các sản phẩm gốm sứ của thị trường ngày càng tăng lên, các thương nhân tìm đến với làng nghề Bát Tràng ngày một nhiều hơn. Điều này giúp mở ra những cơ hội to lớn cho làng gốm Bát Tràng phát triển. Nhưng nó cũng kéo theo những mặt trái.

Giờ đây, nhiều người không còn nhiều tâm huyết với nghề gốm nữa, không còn đủ thời gian sáng tạo ra những bài men mới nữa mà chạy theo gốm công nghiệp, nhập những máy móc, khuôn hình về để sản xuất gốm với số lượng lớn, tạo ra những sản phẩm giống hệt nhau trong thời gian ngắn để tiết kiệm thời gian, công sức.

Những chất men cổ tự nhiên, đặc trưng của làng nghề dần bị thay thế bởi những màu men hóa học có màu sắc sặc sỡ, bắt mắt, hào nhoáng. Thậm chí, nhiều tiểu thương vì chạy theo lợi nhuận mà đã nhập những hàng gốm sứ Trung Quốc rẻ tiền, chất lượng kém về và biến tướng thành gốm Bát Tràng, bày bán với danh nghĩa gốm sứ Bát Tràng.

Điều này không những làm mất đi những giá trị cao quý, tinh hoa về văn hóa thủ công của một làng nghề vùng đồng bằng sông Hồng, mà còn làm biến chất một phần tinh hoa văn hóa của cả dân tộc.

Tuy nhiên thời gian gần đây, sự trở lại của sản phẩm gốm đa sắc vuốt tay đã làm “sống lại” dòng gốm vuốt tay đỉnh cao của làng gốm Bát Tràng.

Sau một thời gian dài bị mai một, lãng quên tài năng, tập trung vào những dòng gốm mang nhiều tính thương mại, anh Quang – một người con của làng gốm Bát Tràng, đã tìm lại được nguồn cảm hứng sáng tạo cho dòng gốm vuốt tay đúng sở trường của mình. Những tác phẩm vuốt tay của anh đã khiến nhiều bậc thầy về gốm sứ phải trầm trồ kinh ngạc, cảm thán mà thốt lên: “Thật đúng là tuyệt tác của nghệ thuật gốm sứ!”.

Chất men của các sản phẩm này là men đa sắc, màu sắc men hoàn toàn tự nhiên, không chứa bất kỳ phẩm màu hóa học nào. Những kiểu dáng bình, họa tiết đắp nổi trên sản phẩm cũng hoàn toàn được sáng tạo ra nhờ tài năng và đôi bàn tay khéo léo của người làm gốm, không nhờ sự trợ giúp của bất kỳ thiết bị máy móc nào. Mỗi sản phẩm là một kiểu dáng, một ý tưởng và không một sản phẩm nào giống nhau. 

Anh Quang đã dành cả tâm huyết, niềm say mê, sự khắc khoải trong mỗi sản phẩm, tự tay làm tất cả các công đoạn từ chọn đất, vuốt nặn, bài chế men, tráng men, đưa vào lò in và hồi hộp chờ đợi khoảnh khắc dỡ lò để được chiêm ngưỡng những “đứa con” tinh thần của mình.

Các sản phẩm này được đánh giá là 25 năm mới lại xuất hiện trở lại, được dự đoán sẽ trở thành những sản phẩm được săn lùng gắt gao bởi những nhà sưu tập và những người yêu gốm Bát Tràng đích thực trong thời gian tới.

Sự xuất hiện trở lại của dòng gốm Đa Sắc vuốt tay này sẽ giúp “sống lại” dòng gốm đỉnh cao của làng nghề Bát Tràng danh tiếng.

Hiện nay các tác phẩm vừa mới ra lò đã được trưng bày ĐỘC QUYỀN và DUY NHẤT tại showroom Không gian Gốm Bát Tràng Hà Nội tại địa chỉ: Lô A2, cụm CN sản xuất làng nghề Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội.

Liên hệ: 0911.090.826