Không chỉ độc đáo ở chất liệu, màu men, kỹ thuật in ấn trên gốm sứ Bát Tràng cũng tạo nên nét riêng cho những sản phẩm gốm sứ Bát Tràng. Dưới đây, hãy cùng tìm hiểu các kỹ thuật in ấn trên gốm sứ Bát Tràng.
1. Tìm hiểu chung về kỹ thuật in trên gốm sứ Bát Tràng
Hiện nay, làng gốm Bát Tràng đã tạo nên thương hiệu gốm sứ nổi tiếng, được đánh giá cao về thiết kế và chất lượng.
Nét đặc trưng tạo nên sự khác biệt của các dòng sản phẩm này không chỉ ở thiết kế đơn giản và tinh tế, chất liệu tốt, màu men đa dạng mà còn là sự độc đáo ở kỹ thuật in ấn. Gốm sứ Bát Tràng sử dụng nhiều kỹ thuật in khác nhau, bên cạnh những phương pháp in truyền thống thì nhiều phương pháp in mới đã và đang được áp dụng trong sản xuất.
Theo chia sẻ của những nghệ nhân làng nghề, công nghệ in trên gốm sứ hiện nay đã có nhiều bước tiến vượt trội. Tuy nhiên, vẫn chưa có phương pháp in nào hoàn thiện, mỗi phương pháp đều có những ưu và nhược điểm riêng. Tùy vào mục đích sản xuất mà người ta sử dụng những kỹ thuật in khác nhau.
2. Các kỹ thuật in được sử dụng trên gốm sứ Bát Tràng
Những sản phẩm gốm sứ Bát Tràng được sử dụng nhiều kỹ thuật in ấn khác nhau, dưới đây là một số phương pháp được sử dụng phổ biến.
Công nghệ in nặng lửa
Đây là phương pháp sử dụng men sứ chụp bản và in lụa trên tấm decal yến, sau đó dán tấm decal yến này lên cốt sản phẩm gốm sứ khi chưa tráng men. Sau khi in xong sẽ tráng lớp men gốm sứ tron suốt bên ngoài. Khi nung lên nội dung in sẽ ở trong lớp men.
In nặng lửa là công nghệ lâu đời nhất trong ngành in gốm sứ, cũng là công nghệ in cho ra sản phẩm mộc mạc và thuần khiến nhất. Chi tiết và đường nét trên sản phẩm gốm sứ được kết hợp hài hòa đem đến vẻ đẹp mộc mạc, đơn giản và tinh tế.
Công nghệ này có độ bền màu cao dù chịu điều kiện ngoại cảnh khắc nghiệt, thường được sử dụng khi làm bát hương, bộ đồ thờ, bộ đồ ăn hay lục bình..
Tuy nhiên, công nghệ in nặng lửa trong men của Bát Tràng chỉ in được đơn sắc, chủ yếu là màu xanh coban truyền thống. Do đặc trưng của decal yến không mịn nên những chi tiết nhỏ và cần độ chuẩn xác cao như các font chữ nét mảnh sẽ rát khó thực hiện và thường bị mất nét khi in.
Kỹ thuật in nung
In nung là kỹ thuật in trên men sứ bằng việc chụp bản in lưới. Công nghệ này đòi hỏi nhiều công đoạn phức tạp như out film, chụp bản, in decal, dán decal, nung ở nhiệt độ cao 1000- 13000 độ C.
Cụ thể, phương pháp này sử dụng men sứ chụp bản và in lụa trên tấm decal lên cốt của sản phẩm gốm sứ chưa tráng men. Sau khi in xong sẽ tráng lớp men gốm sứ trong suốt ra ngoài, khi nung lên nội dung in sẽ ở trong lớp men.
Do được nung ở nhiệt độ cao nên phương pháp này đem đến độ bền màu cao và an toàn cho người dùng trong quá trình sử dụng. Thêm vào đó, sản phẩm sau khi in sẽ không bị bong tróc và nứt mẻ.
Tuy nhiên, phương pháp này cũng có hạn chế là chi phí phụ thuộc vào số lượng sản phẩm, đòi hỏi số lượng lớn mới có thể in được. Nó cũng bị giới hạn về màu sắc, không in được một số màu như hồng, tím.
Công nghệ in bằng sơn sau đó ủ màu
Đây là công nghệ in sơn trên gốm sứ. Đầu tiên là chụp bản và in lụa, mỗi màu in là một bản in, sau đó in trên decal nước và dán lên sản phẩm cần in. Sau đó cho sản phẩm in vào lò và ủ nhiệt để cháy lớp decal nước và nội dung in kết dính vào sản phẩm.
Công nghệ này đem đến màu sắc phong phú và đa dạng, ít bị biến màu trong quá trình sử dụng. Đặc biệt, có thể tẩy xóa khi sản phẩm in bị sai và lỗi nên sản phẩm sau khi in không có sự hao hụt nhiều, chi phí thấp do nhiệt ủ màu thấp.
Tuy nhiên, sản phẩm in dễ bị phai màu sau một thời gian sử dụng. Vì thế, công nghệ này thường phù hợp với những sản phẩm in không chịu được nhiệt độ cao.
Bên cạnh những phương pháp trên, sản phẩm gốm sứ Bát Tràng còn sử dụng nhiều kỹ thuật khác như khắc laze lên gốm sứ sau đó đổ sơn và ủ màu, in trung gian…
Bài viết hi vọng đã đem đến chia sẻ hữu ích, giúp bạn tìm hiểu kỹ thuật in trên gốm sứ Bát Tràng đầy đủ và chi tiết.
